Er glóra í rafbílavæðingunni?

Rafbílavæðing landsins virðist vera drifin áfram af tilfinningasemi ákafamanna í umhverfismálum sem taka lítt mið af kaldri skynsemi. Miklu skal fórna fyrir afar óverulegan árangur til minnkunar á losun koltvísýrings, sem í þokkabót er ekki til skaða fyrir líf á jörðinni nema síður væri. Engir tilburðir eru til þess að reikna út alla kostnaðarþætti rafbílavæðingar heldur er ákaft hvatt til þess að almenningur kaupi rafbíla með því að fella niður allar skattaálögur á kaupum og notkun rafbíla. Aðeins þannig fást sumir almennir bílaeigendur til að kaupa slík farartæki, sem nýtast í mörgum tilvikum afar illa.

 

Kaupendur rafbíla þurfa ekki að greiða vörugjald sem er 25% af litlum bílum né virðisaukaskatt auk sömu gjalda á flutningskostnað. Því ætti að bæta við um 60% í sköttum á söluverð þeirra til þess að gæta jafnræðis gagnvart kaupendum t.d. lítilla bensínbíla. Þá greiða rafbílar ekkert til vegakerfisins sem eigendur bensín- og dísilbíla greiða með skatti á eldsneyti. Skattarnir nema um 60% af útsöluverði eldsneytis eða um 140 kr. pr. lítra. Rafbílaeigendur greiða heldur ekki árleg bifreiðagjöld sem nema um 110 þús kr. á ári fyrir stóra bíla en gjaldið er miðað við magn útblásturs koltvísýrings.

 

Rafbílar eru þannig ekki aðeins gjaldfríir á vegum landsins meðan önnur ökutæki eru skattlögð í bak og fyrir heldur er þeim hyglað með niðurgreiddum hleðslustöðvum.

Fyrir dyrum eru átök í fjölbýlishúsum vegna kröfu rafbílaeigenda um að húsfélögin komi hleðslustöðum upp í sameignum.

 

Dæmið lítur nokkuð öðruvísi út ef keyptir eru svokallaðir tvinnbílar, þ.e. sem ganga fyrir rafmagni auk bensíns eða dísilolíu. Gefinn er mjög myndarlegur skattaafsláttur á slíkum bílum þó að öllum nema trúarofstækismönnum í loftslagsmálum sé ljóst að kaupendur slíkra bíla eru fyrst og fremst að nýta sér skattaafsláttinn. Sama gerðu þeir sem fluttu inn bensínbíla með metantanki en settu aldrei metan á bílana nema til að sýnast enda reynist metan óhagkvæmt eldsneyti á einkabíla og fer í þokkabót illa með mótorana.

 

Nýlegt dæmi af eiganda tvinnbíls er sláandi. Maður á Selfossi kaupir sér lúxusjeppa - tvinnbíl. Hann hefur eflaust vitað af því að hagnaður hans fólst í lækkun á kaupverði vegna niðurfellingar skatta og opinberra gjalda en bensínkostnaður yrði nokkuð hinn sami enda reyndist það rétt. Bílinn kemst að Kömbunum (20 km) á rafmagnshleðslunni en vegna þyngdarauka bílsins vegna þungrar rafhlöðunnar eyðir hann meira bensíni. Á köldum dögum dugar rafmagnshleðslan enn skemur. Krafturinn í rafhlöðinni minnkar einnig með vaxandi aldri bílsins.

 

Ef stóri draumur loftslagsofstækismanna rætist og allur bílaflotinn verður rafmagnsdrifinn er ljóst að ekki verður unnt að gefa áfram afslátt af sköttum og vegagjöldum. Með einhverjum hætti verður að standa undir samneyslunni og vegagerðinni. Og hver á að borga fyrir förgun á stóru og baneitruðu rafmagnsgeymunum sem knýja bílana áfram? Ekki virðist hafa verið gert ráð fyrir þessum kostnaði hérlendis eins og konan sem hafði sjálf flutt inn rafmagnsbíl fékk að reyna. Hún var í rétti þegar bifreið hennar eyðilagðist í árekstri. Hún fékk nýjan rafmagnsbíl frá tryggingarfélagi tjónvaldsins en sat uppi með ónýta flakið og var rukkuð um 700.000 krónur í förgunargjald.

 

Munu eigendur rafbíla sjálfir greiða fyrir förgun rafgeymanna þar sem þeir greiddu ekki förgunargjöld við kaup bílanna eða verða eigendur annarra bíla sem ekki nutu skattfríðinda látnir borga brúsann? Hjá Úrvinnslusjóði sem annast förgun spilliefna fást aðeins þau svör að lausn á þessu hafi ekki fundist. Því er með öllu óljóst hver borgar kostnað af förgun rafmagnsbíla sem þegar eru komnir á göturnar. Þeir skipta frekar þúsundum en hundruðum.

Förgunarkostnaðurinn verður eflaust ekki svona hár þegar þúsundum rafmagnsgeyma verður eytt á ári. Ljóst er þó að kostnaðurinn verður gríðarlega hár, sennilega 4-5 milljarðar á ári, miðað við eðlilega endurnýjunarþörf þegar draumurinn fagri hefur ræst. Ekki má gleyma því að þessir rafmagnsgeymar eru hættulegir, t.d. í árekstri og meðhöndlun vegna háspennu, en einnig kemur fyrir að þér springa í loft upp og geta valdið stórslysi og íkveikju.

 

Ef markmið Parísarsamkomulagsdraumóramanna mun rætast og enginn útblástur á lofttegundum frá bílum verður fyrir hendi mun heildarútblástur frá mannheimum hérlendis minnka um 4%. Ef við tækjum nýlega mælt útstreymi frá Kötlu í Mýrdalsjökli með í dæmið færi þetta niður í rúmt 1%. En ef við tækjum allt útstreymi allra eldstöðva, jarðhitasvæða á Íslandi og eðlilegs niðurbrots lífrænna efna með í reikninginn væri þetta vart mælanlegt í eðlilegri hringrás lofttegunda andrúmsloftsins, sem mun vera samansett úr 78% köfnunarefni, 21% súrefni en ýmsar lofttegundir skipta með sér þessu eina prósenti sem eftir er.

 

Hlutfall koltvísýrings mun núna vera 0,041% en hefur mælst 15 sinnum hærra í sýnum frá fyrri tímum jarðsögunnar. Hér má gjarnan koma fram að því aðeins má kalla koltvísýring gróðurhúsalofttegund vegna þess að garðyrkjumenn dæla þessari hollu lofttegund gjarnan inn í gróðurhús sín til að auka vaxtahraða plantnanna og verður ekki meint af. Engin raunveruleg vísindi geta sýnt fram á að þessi lofttegund hafi nein áhrif á hitastig jarðar - ekki vottur af sönnun eins og Nóbelsverðlaunahafi í eðlisfræði sagði að mér áheyrandi.

 

Að lokum þetta. Rafmagnsdrifin ökutæki eru engin nýlunda í heiminum. Menn hófu þegar um miðja næstsíðustu öld að þreifa sig áfram með þannig farartæki. Rafmagnsbílar eru því með hátt í tveggja alda þróunarsögu að baki og hafa samt ekki komist á hærra stig en raun ber vitni. Þeir verðskulda ekki að með þeim sé borgað svo þeir standist samkeppnina við aðra bíla. Sjálfsagt er að láta þá eins og önnur ökutæki keppa á jafnréttisgrundvelli um bestu lausnina fyrir mannkyn.

Þessi færsla birtist í Morgunblaðinu 5.desember 2018

Athugasemdir

[Hrólfur Þ Hraundal, 6.12.2018 kl. 22:09]

Það erum við sem keyrum á olíu og bensíni sem rekum þessa rafbíla hér á Íslandi en ekki nóg með það heldur eru þeir líka niðurgreiddir en ekki okkar bílar.  Þannig að rekstrarkostnaður rafbíls er fals, lögvarið af stjórn völdum.  

Svo höfum við aldrei fengið að vita hvað það mengar mikið að framleiða rafbíl til samanburðar við bensínbíl.  Förgun er svo annar grautur og óhöpp geta verið afdrifarík í rafbíl.  

Þar með held ég að það sé ekki tímabært af stjórnvöldum að neyða fólk til að kaupa afbíla hér á Íslandi þar sem þyrfti að byrja á því að setja bensín miðstöð í bílinn. 

Í raun þá eru rafbílar en mjög vanþróaðir sem bílar og hvernig ætli bændum líkaði  að vera neyddir til að nota rafbíl í staðin fyrir jeepan.

Sem snatt bílar og í borgum þar sem mengum safnast fyrir þá má sjálfsagt hafa gagn af þessu, og Það væri vissu lega kostur ef hægt væri að keyra hér á innlendri orku.

En í löndum sem framleiða sitt rafmagn með kolum þá sé ég ekki kostina.  En einfalda svarið við spurningunni er Nei.

[Jón Valur Jensson, 7.12.2018 kl. 02:20]

Mér er sagt, að rafbílar séu þeim göllum búnir, að það kvikni í þeim af sjálfu sér og að nú þegar sé það farið að gerast hér á landi, að kviknað hafi í slíkum bíl á bílastæði.

Þar að auki sé framleiðsla slíkra bíla mjög mengandi. Ábendingar Valdimars og Hrólfs hér ofar segja líka sína sögu.

Og þvílík heimska að halda að það bjargi siðmenningunni (eins og Attenborough telur í ræðu sinni í Póllandi) að hitastig hækki ekki um 1°c á jörðinni á þessari öld og að leiðin til þess sé að gera alla benzín- og olíubíla útlæga og ólöglega eftir 11 ár og tæpan mánuð!

[Ómar Ragnarsson, 7.12.2018 kl. 07:18]

Það að færa orkuöflunina frá bensíni og dísilolíu yfir á íslenskan orkugjafa er algerlega hliðstætt við það þegar orkuöflunin fyrir húshitun var færð af kolum og olíu yfir á jarðvarma á síðstu öld. 

Á fyrri hluta níunda áratugsins var þatta rándýrt átak, sem kostaði svo mikið fé, að það var meðal þess sem hóf hér verðbólgu upp í hæstu hæðir. 

Við hefðum sennilega átt að halda okkur við kolin og olíuna, ekki satt?

[Hrólfur Þ Hraundal, 7.12.2018 kl. 08:38]

Ekki fara í fýlu Ómar.  Það er ekki með nokkru móti hægt að jafna jarðvarma veitu við rafbíl.   

[Jón Valur Jensson, 7.12.2018 kl. 10:25]

 Það á að leyfa fólki að velja, Ómar. En það er víst ekki til í þínu stafrófi.

Svo skaltu segja okkur hvernig landið bætir sér þá upp hina gríðarlegu skattheimtu af benzíni og olíu og öðrum bílaálögum. Verða ekki í staðinn ofurálögur í formi veggjalda á þá sem hreyfa sig spönn frá rassi á bílnum? Er ekki Sig. Ingi nú þegar byrjaður með þá stefnu?

[Guðmundur Eyjólfsson (IP-tala skráð) 7.12.2018 kl. 11:47]

1. Olía er takmörkuð auðlind sem aflað er með sífellt dýrari hætti á meðan rafmagn er innlend sjálfbær auðlind.

2 Rafbílar eru í hraðri þróun og magnað að fylgjast með örri þróun þeirra. Á meðan hafa sífellt fleiri bílaframleiðendur gefið út að þróun bensín og díselvéla séu þeir að hætta. Þar á meðal Volvo, VW og nú síðast GM.

3. Efnin í rafhlöðunum má endurnýta að notkun lokinni.

4. Hreifanlegir hlutir í rafbíl eru margfalt færri en í eldsneytisbíl og því er viðhald einfaldara og ódýrara.

5. Eldhætta er af bensíni líka og þetta atriði hafa rafbílaframeleiðendur tekið með í reikninginn og er áhættan sáralítil.

6. Arnold Scwartsenegger kom með ágætt ráð handa þeim trúarofstækismönnum sem trúa á eldsneytisbílana. Settu rafmagnsbíl inn í bílskúr og settu hann í gang. Settu bensínbíl inn í bílskúr og settu í gang. Farðu inn í annan hvorn bílskúrinn, þú mátt velja, og vertu þar í nokkrar klukkustundir með bílinn í gangi. Þá ertu búinn að velja. Þetta er svona einfalt.

[Valdimar H Jóhannesson, 7.12.2018 kl. 14:42]

Ómar og Guðmundur

Til þess að umræða geti verið vitræn verða með að taka til allar staðreyndir sem skipta máli, - bæði þær sem eru með og á móti.

Ef bera á saman t.d. bensínbíla og rafbíla verður að taka með allan rekstrarkostnað og fjármagnskostnað og svo auðvitað einnig umhverisþætti. Þegar allt er tekið með í reikninginn getur umræðan orðið vitræn. Ég vil taka dæmi af sjálfum mér sem ek litlum bensínbíl og vini mínum sem á meðal annars rafbíl, en bensínbíll er einnig til á heimilinu því annars myndi heimilið ekki fúnkera.

Litli Cactus Citroen bíllinn minn kostar um 3 milljónir nýr. Ef hann væri undanþeginn opinberum gjöldum eins og rafbílar eru myndi hann kosta um 1.9 milljónir. Sambærilegur Nissan Leaf bíll vinar míns kostar 4.6-4.9 milljónir króna nýr. Þarna munar nær 3 miljónum króna á sambærilegum bílum eða um 150%. Það þarf að reikna með þessum 3 milljónum króna í fjármagnskostnaði og afskriftum en kostnaðurinn af þessu er ca 400 þús kr á ári. Þetta skiptir ekki bara máli fyrir okkur vinina heldur vegur einnig inn í þjóðhagslegar stærðir.

Cactusinn minn kemst um 800 km á tanknum og eyðir tæpum 5 lítrum á hundraðið ef ég er einn í bílnum. EF ég þyrfti ekki að greiða skatta ýmis konar á bensínið myndi eldneytisverðið vera um 3 kr á hvern ekinn km. Heildarakstur minn er um 20 þús km á ári. Eldneytiskostnaður yrði því um 60 þús krónur á ári ef ég nyti sömu fríðinda og vinur minn. Miðað við sömu forsendur borgaði ég því um 350 þús krónum minna á ári fyrir notkun á minni Cactus Citroen en hann á sínum Nissan Leaf.

Síðan nýt ég þess að geta ekið fram og til baka til Akureyrar án þess að fylla á hann. Vinur minn þarf að stoppa að minnsta kosti tvisvar á hvorri leið til þess að hlaða bílinn. Ef hann er heppinn og hraðhleðslustöðvar eru lausar á réttum tíma á réttum stað þarf hann að eyða næstum jafn löngum tíma í að hlaða bílinn eins og tekur fyrir mig að fara alla leiðina.

Það eru að koma bílar með meiri drægni segið þið. Alveg rétt en þá kosta bílarnir meira en tvisvar sinnum meira og tekur ca 10 klukkustundir að hlaða þá á heimarafmagnið en 2-3 klukkustundir á hraðhleðslustöðvum.

Þið mynduð benda mér á meiri viðhaldskostnað. Ég bendi á förgunarkostnað. Þið bendið á meiri mengun frá bensínbíl vegna kolsýru útblásturs. Ég svara að þessi útblásturs sé svo hverandi í stóra samhenginu að hann skipti ekki máli og vart mælanlegur í heildarmyndinni hérlendis.

Aðalmengun frá bílaumferð stafar frá svifryki sem er fyrst og fremst vegna slits á götunum. Þungir bílar slíta meira en léttir bílar. Bíllinn minn er rúmt tonn á þyngd. Bíll vinar míns er um 1.6 tonn. Hvor bíllinn veldur meiri skaða fyrir umverfið?

Þið segið að rafmagnsbílarnir séu allir að koma til. Ekki harma ég það þó að mér finnist heimurinn hafi beðið ansi lengi eftir því eða töluvert á aðra öld. Auðvitað viljum við öll fá bestu lausnina í öllum þáttum okkar lífs. Þannig er nú eitthvað rosalega skrýtið í röksemdafærslu Ómars að bera saman blessun hitaveitu sem allir fögnuðu heldur en glórulausri ofsatrúa á svo vondri lausn sem rafmagnsbílar hafa verið.

[Jón Valur Jensson, 7.12.2018 kl. 14:46]

Vel svarað hjá þér, Valdimar! 

[Hörður Þormar (IP-tala skráð) 7.12.2018 kl. 16:08]

Olían hefur löngum verið undirrót valdasstreitu og stríðsátaka. Stórveldi og olíuhringar sóttust eftir völdum og áhrifum í miðausturlöndum sem bjuggu yfir mestu olíuauðæfunum.

Upp úr 1970 breyttist valdataflið, olíuframleiðsluríkin náðu yfirráðum yfir auðæfum sínum og verðið rauk upp. Þá kom "olíukreppan". Síðan hefur gengið á ýmsu.

Athyglisvert er samband Sádi-Araba og Bandaríkjamanna. Þeir hafa haldið hlífiskildi yfir þessu afturhaldssamasta og gjörspilltasta múslimaríki sem til er. Það er því eitt áhrifaríkasta ríki heims. Hvað veldur?

Rafbílavæðingin er, jafnframt því að draga úr losun á CO2, þáttur í að gera heiminn óháðan duttlungum spilltra einræðisherra og olíufursta. Orkugjafarnir eru allt í kringum okkur, t.d. sól, vindur og regn. Við eigum að nýta þá. Það mun takast þó að það taki einhvern tíma, en þá þarf að byrja.

Hvað rekur menn til að berjast gegn þessu, er það vegna ástar á arabískum olíufurstum ? Ég trúi því ekki.

[Guðmundur Jónsson, 8.12.2018 kl. 09:54]

Góð grein og glæsilega útfært og vel skrifað svar (kl 14:42)  Valdimar.  

[Jón Þórhallsson, 8.12.2018 kl. 16:01]

Væru VETNISBÍLAR hagkvæmari lausn

heldur en allir hinir orkugjafarnir?

[Hörður Þormar (IP-tala skráð) 8.12.2018 kl. 20:14]

Búast má við að í framtíðinni verði ýmsar tegundir orkugjafa. Vetnið er einn af þeim.