Pestarbæli í alræði illskunnar

Okkur Íslendingum er tamt að hrósa happi vegna góðs heilbrigðiskerfis og telja okkur njóta eins besta heilbrigðiskerfis heims og það í þokkabót án þess að þjónustan setji okkur í stóran efnhagslegan vanda þegar heilsan bilar. Eftir reynslu mína af samskiptum við Læknavaktina, Austurveri, set ég stórt spurningamerki við þessa almennu mynd af heilbrigðiskerfinu. Reynslan af Læknavaktinni á dögunum var slík að mér dettur helst í hug einkunnargjöfin: Pesturbæli í alræðiskerfi illskunnar.

Ég leitaði á náðir þessarar stofnunar með dóttur mína á fertugsaldri. Ég hafði alla ástæðu til að ætla að hún væri fárveik ein heima hjá sér þó að hún hefði ekki  háan hita. Við móðir hennar urðum mjög áhyggjufull þegar okkar varð ljóst ástand hennar upp úr hádegi þennan dag. Við leituðum strax þeirra úrræða sem okkur voru færar. Bráðaþjónustan vildi ekki taka við henni, ekki var unnt að fá heimsókn læknis og heilsugæslan í hverfinu hafnaði fleiri heimsóknum þennan daginn en benti á að Læknavaktin tæki við þeim sjúklingum eftir kl 17, sem ekki tækist að komast að hjá ofangreindum aðilum.

Mér var ráðlagt að koma um  hálftíma áður en þjónustan hæfist til þess að komast hjá margra klukkutíma bið ef kannski hundrað manns væru komnir á undan í röðina. Slík bið var sannarlega ekki vænlegt fyrir heilsu dóttur minnar þannig að við mættum góðum hálftíma áður en þjónustan hófst. Ég studdi dóttur mína inn í Austurver og að lyftunni upp til Læknavaktarinnar, sem var greinilega merkt. Hvernig sem ég hnoðaðist á takkanum gat ég ekki kallað lyftuna til mín þannig að ég studdi sjúklinginn upp stigaganginn og létti þegar ég kom með hana upp á pallinn. Við vorum fyrst á staðinn. Prýðileg biðstofa blasti við í gegnum glervegg. Þarna myndi biðin verða bærileg.

Hurðin reyndist hins vegar harðlæst og sama hvernig ég ólmaðist á henni fékk ég ekkert nema illskulegt augnráð starfskonu í afgreiðslunni innan við hinar læstu dyr. Ég barði hraustlega í hurðarglerið þannig að buldi vel í, sem varð til þess að þessi kona, greinilega alls óskyld Florence Nightingale, opnaði rifu á hurðinni og sagði að henni hentaði ekki ónæðið af sjúklingum á biðstofunni.  Við yrðum bara að bíða þarna á stigapallinu, þar sem dóttir mín hafði lagst út af og hrissist og skalf í hóstaköstum. Alveg tilgangslaust var að höfða til hins betri manns hjá þessum opinbera starfsmanni. „Hér verður engin undantekning gerð“ svaraði heilbrigðisstarfsmaðurinn kuldalega alveg ósnortinn af sjúklingnum sem lá þarna fyrir hunda og manna fótum.

Í hálftíma lá dóttir mín fárveik á hörðum, óhreinum flísunum, meðan þröngur stigagangurinn fylltist af mismunandi veiku fólki, sem hóstaði smitefnunum hvert framan í annað.  Ósköp leiðinlegt hefði verið og jafnvel truflandi að fá þennan „auma lýð“ inn í biðstofuna. Hér hafa  starfsmenn forgang  en ekki þeir, sem vegna veikinda neyðast til að leita þeirrar þjónustu, sem almenningur greiðir fyrir að fullu, bæði með beinum greiðslum og sköttum sínum.

Heilbrigðisþjónustan er ekki ölmusa sem þóttafullir starfsmenn veita, - starfsmenn sem gleyma því að hlutverk þeirra er að þjóna en ekki drottna. Heilbrigðiskerfinu veitir greinilega ekki af því að samkeppni verði aukin innan þess eins og var hér áður fyrr þegar heimilislæknar kepptust við að veita sem bestu þjónustu svo sjúklingar leituðu til þeirra og þeir nutu vinsælda sinna og þjónustulundar.

Til þess að allrar sanngirni sé gætt má geta þess að þegar dóttur mín loks komst í hendur lækninum, konu, fékk hún prýðilega og fagmannlega umönnun. Margir dugandi læknar , eins og þessi kona, finnast eflaust  innan heilbrigðiskerfisins. Þeir myndu njóta sín betur í samkeppnisumhverfi, - tossarnir síður. Hin dauða hönd ríkisrekstrar er jafn slæm í heilbrigðisþjónustunni eins og í öðrum þjónustugreinum. Engin einkarekin heilbrigðisstofnunum myndu láta viðskiptavininn leggja í skítnum utandyra enda yrði hún fljótlegsa jafn illa farin og skjólstæðingarnir. Þar að auki myndi aukin samkeppni leiða til sparnaðar og meiri framfara í þessu sem öðru.

Þessi færsla birtist í Mbl 5.7.22